De diepere betekenissen die aan zijn geboorte verbonden worden zijn voornamelijk dat:
- God afdaalde uit de hemel en mens werd: van een plaats aan de rechterhand van de Vader, een plaats waar de volle glorie van Gods liefde kan genieten, daalt Jezus af naar een plaats waar hij verworpen en vernederd zal worden.
- God mens werd als wij: door een menselijk leven te leiden deelt hij in onze ervaringen van een gebroken leven en ondergaat zelf het grootste lijden. En gedeelde smart is halve smart: op een of andere manier troost het ons in ons lijden dat Jezus hetzelfde heeft doorstaan, zelfs om contact met ons te herstellen.
Nu besef ik sinds tweeënhalf jaar geleden mijn eerste neefje werd geboren beter welke aspecten hier nog weer achter liggen. Voor mij lag jaren de nadruk op bovenstaande twee punten: het afleggen van Zijn hoge positie als Koning van het heelal en het omgekeerde beeld van macht wat daarachter ligt, en het lijden dat hij nu met ons mee kan voelen. Maar dit zijn niet de enige twee manieren waarop hij zichzelf verlaagde: Jezus kwam namelijk ter aarde als baby. En als baby begrijp je nog niets van de wereld en ben je volkomen afhankelijk van anderen.
Laten we beginnen met onbegrip: als baby moet je letterlijk álles leren. Wie heeft gezien hoe een klein kind twintig keer hetzelfde vierkantje door een rond gat probeert te duwen, ziet dat ze in het begin nog weinig besef hebben van tijd, ruimte en causaliteit. Proefondervindelijk leert een kind dat dingen altijd naar beneden vallen en niet omhoog, dat de geur van melk en het geluid van mama’s stem betekent dat het eten gaat krijgen, dat ze met bepaalde geluiden (namelijk, taal) kunnen duidelijk maken wat ze willen (of niet willen). Omdat Jezus gewoon als baby werd geboren, moest hij dit ook allemaal leren. Hoe bijzonder is dit! De Maker en Bedenker van heelal, sterren, natuurwetten en mensen, het Woord waardoor dat alles is ontstaan (Joh. 1:3), moest zelf opnieuw leren hoe zijn wereld in elkaar zit! Beetje alsof Einstein van een gewone natuurkundeleraar moet leren hoe de relativiteitstheorie in elkaar zit.
Naast het opnieuw moeten leren kennen van leven op aarde, ben je als baby ook volledig afhankelijk van anderen. Om die afhankelijkheid te schetsen zet ik even op een rijtje hoe het in je eerste levensmaand met je gesteld is:
- Je kan nog niet verder dan 20 cm kijken en voornamelijk in grijstinten;
- Je spieren zijn nog niet ver ontwikkeld, dus je gaat zelf niet echt ergens heen behalve als je wordt opgetild. En als je wordt opgetild moet je hoofd worden ondersteund, anders gaat het niet helemaal goed;
- Temperatuur reguleren is ook moeilijk, dus je hebt iemand nodig die erop let of je het te warm of te koud hebt;
- En je hebt natuurlijk eten, schone billetjes etc. nodig.
Simpel gezegd ben je volkomen afhankelijk van de mensen om je heen en hoe goed zij voor je zorgen. Dus, vanuit een positie waarin mensen volledig afhankelijk zijn van Jezus voor hun levensonderhoud (God geeft goede oogst etc.), koos Jezus ervoor om zijn welzijn afhankelijk te maken van de zorg van gebroken en zondige mensen. Net als een kind!
Toen ik me realiseerde wat het praktisch betekent om baby te zijn, verdiepte het mijn ontzag en vreugde over Jezus’ bewuste keuze om als baby geboren te worden op aarde. Hij gaf niet alleen zijn plekje in Gods volmaakte paradijs en naïviteit wat lijden betreft op, maar ook zijn begrip van de wereld die hij had gemaakt en zijn zelfvoorzienendheid en onafhankelijkheid. Uit liefde voor ons. Halleluja!